Mensen, dieren en voertuigen bewegen. Bij deze bewegingen verandert hun snelheid. Hun bewegingen kun je indelen in drie groepen. Bewegen met een constante snelheid Het v,t-diagram hieronder gaat over een andere situatie. Ook hierin zie je dat stukjes van de beweging eenparig constant waren. Van ongeveer 6 seconden tot 10 seconden was de beweging eenparig constant. Ook bij t = 10 s is de beweging heel even eenparig constant. Bij een eenparig constante beweging kun je de afstand makkelijk uitrekenen. Hiervoor gebruik je de formule voor snelheid (Snelheid Formule). Een bijzondere vorm van een eenparig constante beweging is stilstaan. Bij stilstaan verandert je snelheid namelijk ook niet. Het klinkt misschien een beetje vreemd om stilstaan een vorm van beweging te noemen maar stilstaan wordt in de natuurkunde een 'eenparige constante beweging met een snelheid van nul' genoemd. Versnellen Bij de lancering van een spaceshuttle gaat de raket steeds sneller. Toen de spaceshuttle nog op de grond stond had het een snelheid van 0 km/h. Toen de raketmotoren werden gestart begon de shuttle steeds sneller te bewegen. Zo’n beweging noemen we een 'versnelde beweging'. Een versnelde beweging waarvan de snelheid steeds evenveel toeneemt noemen we een eenparig versnelde beweging. In een v,t-diagram herken je een eenparig versnelde beweging aan een rechte lijn schuin naar boven. Het v,t-diagram hieronder gaat over een ander voertuig. Ook hierin kun je stukken herkennen waar de snelheid groter wordt. Dit gebeurt alleen niet eenparig omdat het niet om rechte lijnen gaat. Vertagen Als de spaceshuttle landt, gebruikt hij een parachute om af te remmen. Tijdens dit afremmen wordt de snelheid van de spaceshuttle steeds kleiner. Dit is een voorbeeld van een 'vertraagde beweging'. Als de snelheid steeds evenveel afneemt noemen we dit een eenparig vertraagde beweging. In een v,t-diagram herken je een eenparig vertraagde beweging aan een rechte lijn schuin naar beneden. Merk op dat de lijn uiteindelijk bij 0,0 m/s horizontaal gaat lopen. Vanaf dat moment staat het voorwerp dus stil. Het v,t-diagram hieronder gaat over een ander voertuig. Ook hierin kun je een stuk herkennen waar de snelheid kleiner wordt. Vanaf t = 14 s zie je de grafiek naar beneden lopen. Dit gebeurt alleen niet eenparig omdat het niet om rechte lijnen gaat.Uitleg
Op de snelweg blijft de snelheid van een voertuig over het algemeen gelijk. Zo'n beweging waarbij de snelheid niet verandert noemen we in de natuurkunde een 'eenparig constante beweging' of ook wel een eenparige beweging. Een v,t-diagram van een eenparige beweging ziet er uit als een horizontale, rechte lijn. Hieronder zie je het v,t-diagram van een auto die op de snelweg met een constante snelheid rijdt van 25 m/s.
Opdrachten Niveau 1
Opgave 1
Leg in je eigen woorden uit wat een eenparige beweging is. Opgave 2
Hieronder zie je een diagram. Leg uit dat deze grafiek geen voorbeeld is van een eenparige beweging?
Opgave 3
Geef in het diagram hieronder aan welke delen constant zijn. Geef dit aan met een tijdsgebied, bijvoorbeeld van 2 tot 6 seconde.
Opgave 5
Hieronder zie je een diagram. Leg uit dat deze grafiek geen voorbeeld is van een eenparig versnelde beweging?
Opgave 6
Geef in het diagram hieronder aan welke delen versneld zijn. Geef dit aan met een tijdsgebied, bijvoorbeeld van 1 tot 3 seconde.
Opgave 8
Hieronder zie je een diagram. Leg uit dat deze grafiek geen voorbeeld is van een eenparig vertraagde beweging?
Opgave 9
Geef in het diagram hieronder aan welke delen vertraagd zijn. Geef dit aan met een tijdsgebied, bijvoorbeeld van 1 tot 3 seconde.
Opdrachten Niveau 2
Opgave 10
Pieter zegt: "Als de versnelling groter is, loopt de grafiek in een v,t-diagram minder steil omhoog."
a) Klopt de bewering van Pieter (ja/nee)?
b) Leg je antwoord bij a uit. Opgave 11
Leg uit hoe je een vertraging kunt herkennen in een v,t diagram. Opgave 12
Hieronder zie je een v,t-diagram.
a) In welke delen was er sprake van een negatieve versnelling?
Geef dit aan met een tijdsgebied, bijvoorbeeld van 2 tot 6 seconde.
b) In welke delen was er sprake van een constante snelheid?
Opgave 13
Hieronder zie je een tabel met metingen.
a) Maak van deze metingen een grafiek in een v,t-diagram.
(gebruik een verticale as van 6 cm en een horizontale as van 11 cm, je mag rechte lijnen gebruiken!)
b) Hoevaak was er sprake van een vertraging?
