Voordat je dit artikel bestudeert, zorg ervoor dat je de volgende kennis beheerst.

• Nettokracht

• Je kunt schatten welke kant een stilstaand voorwerp opgaat, als er twee krachten op werken in verschillende richtingen.

• Je kunt de somkracht bepalen van twee krachten die niet in dezelfde lijn werken, maar wel op hetzelfde aangrijpingspunt.

De lijn die door een kracht loopt noemen we de werklijn van de kracht.

Twee krachten in dezelfde richting en op dezelfde werklijk mag je optellen. Twee krachten met dezelfde werklijn en tegenovergestelde richting mag je van elkaar afhalen. Wanneer twee krachten een verschillende werklijn hebben maar wel hetzelfde aangrijpingspunt kun je de resultante bepalen met de kopstaartmethode.

Kopstaartmethode
Voor de kopstaartmethode spreken we af dat de punt van de kracht de kop is, en het aangrijpingspunt de staart van de kracht is. In de afbeelding hieronder zie je een voorbeeld van twee krachten met verschillende werklijnen.

Om de resultante te bepalen wordt één kracht in gedachte verplaatst zodat zijn staart aan de kop van de andere kracht komt te liggen. De richting blijft daarbij wel hetzelfde. De resultante ligt dan vanaf het aangrijpingspunt van de kracht die niet was verplaatst, tot de kop van de kracht die wel was verplaatst. Als je deze tekening op schaal hebt gemaakt en nauwkeurig hebt getekent kun je de lengte van de resultante opmeten. Met de krachtenschaal kun je dan uitrekenen hoeveel newton de resultante is.

De kopstaartmethode met de geodriehoek
Om dit zelf te doen bepaal je eerst welke kracht je gaat verplaatsen. Dit noemen we vanaf nu even de 'gekozen kracht'. Daarna meet je de lengte van de gekozen kracht op. Leg je geodriehoek met de evenwijdige hulplijnen over de gekozen kracht en schuif hem totdat je een lijn kunt tekenen die evenwijdig is aan je gekozen kracht en begint bij de kop van de andere kracht. Maak de lijn even lang als de gekozen kracht. Teken een kracht vanaf het oorspronkelijke aangrijpingspunt tot aan de kop van de verplaatste kracht. Hieronder zie je dit in stappen getekend.

directe link

• kopstaartmethode
  Een manier om twee krachten die in verschillende richtingen staan op te tellen. Je legt de krachten dan kop aan staart.

• werklijn
  Een denkbeeldige lijn die door de kracht loopt.

Opgave 1 (knipblad)
Hieronder zie je de boot van Lois nog een keer.
Ze is nu schuin met de wind mee gaan roeien.
a) Teken met behulp van de kopstaartmethode de somkracht.
b) Hoe lang is de somkracht die je getekend hebt?
c) Zoek de krachtenschaal op in het plaatje. Bereken hoe groot de somkracht is in newton.

Opgave 2 (knipblad)
Hieronder zie je een skiër.
a) Teken met behulp van de kopstaartmethode de somkracht.
b) Hoe lang is de somkracht die je getekend hebt?
c) Zoek de krachtenschaal op in het plaatje.
    Bereken hoe groot de somkracht is in newton.

Opgave 3 (knipblad)
Hieronder zie je zes plaatjes met telkens 2 krachten.
a) Teken bij elk plaatje de somkracht
b) Bepaal hoe groot elke somkracht is in newton.

• Je kunt schatten welke kant een stilstaand voorwerp opgaat, als er twee krachten op werken in verschillende richtingen.
  Praktische vaardigheid:
  De richting van het stilstaande voorwerp is in principe altijd ergens tussen de twee krachten.
  Het voorwerp gaat altijd  meer richting de sterkste kracht.

• Je kunt de somkracht bepalen van twee krachten die niet in dezelfde lijn werken, maar wel op hetzelfde aangrijpingspunt.
  1 - Bepaal welke kracht je gaat verplaatsen. (dit noemen we even de gekozen kracht)
  2 - Meet de lengte van de gekozen kracht op.
  3 - Teken een lijn, evenwijdig aan je gekozen kracht.
        Laat de lijn beginnen bij de kop van de andere kracht en maak hem even lang als de gekozen kracht.
  4 - Teken een kracht vanaf het oorspronkelijke aangrijpingspunt tot aan de kop van de verplaatste kracht.