Voordat je dit artikel bestudeert, zorg ervoor dat je de volgende kennis beheerst.

• Stroom In Schakelingen
• Weerstand (R)

• Je kunt uitleggen wat overbelasting betekent.

• Je kunt een veel voorkomende manier noemen waarop in huis overbelasting ontstaat.

• Je kunt de gevaren noemen die door overbelasting kunnen ontstaan.

Elektrische componenten en apparaten zijn altijd voor een bepaalde stroomsterkte gemaakt. De elektradraden die in huis gebruikt worden kunnen bijvoorbeeld makkelijk 25 ampere aan. Dat komt omdat dit hele dikke draden zijn. De draden in verlengsnoeren zijn vaak dunner en kunnen dus minder stroomsterkte aan. Als er ergens meer stroom door gaat dan waarvoor het gemaakt is, spreek je van overbelasting.

Overbelasting en brand
Als de stroomsterkte door een apparaat of draad te hoog wordt kunnen ze erg warm worden. Ze kunnen zelfs zo heet worden dat er brand ontstaat. Dat komt omdat de stroom elektrische deeltjes sneller moet bewegen in een dunnere draad. In de schematische voorstelling zie je een stukje draad dat in het midden dunner is.

De stroomsterkte door de draad is overal even groot. Let op, stroomsterkte is het aantal deeltjes per seconde, niet de snelheid waarmee ze bewegen. In de afbeelding hierboven zal de snelheid in het midden namelijk wel anders zijn. Om net zoveel deeltjes per seconde door een dunne draad te krijgen zullen de deeltjes sneller moeten bewegen. Bij een te grote snelheid van de elektrische deeltjes ontstaat warmte. Draden kunnen hierdoor enorm warm worden. Omliggend materiaal kan daardoor in brand vliegen.

Elektrische brand in huis

Eén van de belangrijkste oorzaken voor brand in huis is de elektrische brand. Dit kan bijvoorbeeld snel gebeuren als je veel apparaten met één verlengsnoer op hetzelfde stopcontact aansluit. Je hebt dan teveel apparaten op hetzelfde hoofdsnoer aangesloten. In de afbeelding hieronder zie je drie lampjes aangesloten op één batterij. De elektrische deeltjes voor alle lampjes moeten allemaal door de twee hoofdsnoeren onderin (punt H). Er zal door deze hoofdsnoeren een veel grotere stroomsterkte lopen. Deze snoeren kunnen hierdoor erg warm worden, en doorbranden.

• overbelasting
  Thuis ontstaat overbelasting wanneer je teveel apparaten aansluit op dezelfde draad. De stroom door de hoofddraden wordt dan te hoog.

Opgave 1
Leg het verschil uit tussen kortsluiting en overbelasting.

Opgave 2
Hieronder zie je een schakeling. Er zijn zeven draden aangegeven met a t/m g. Hoeveel ampere moet elk draad aankunnen?

Opgave 3
Je sluit een lamp van 6 Ω aan op een accu van 12 V. Hoeveel stroomsterkte moet de draad aankunnen om te voorkomen dat ze doorbranden?

Opgave 4
Pieter heeft thuis een oven, wasdroger en een computer aan staan. Op het moment dat hij ook nog de waterkoker aanzet, valt plots de stroom in huis uit.
a) Noem twee mogelijke oorzaken voor het uitvallen van de stroom.

Pieter zet eerst alle apparaten uit. Daarna vervangt hij de zekering. Vervolgens zet hij alleen de waterkoker aan en de stroom valt opnieuw uit.
b) Leg uit waarom de stroom nu uitvalt.

• Je kunt uitleggen wat overbelasting betekent.
  Een apparaat, draad of component is overbelast op het moment dat er meer stroomsterkte door gaat dan dat het apparaat aan kan.
  

• Je kunt een veel voorkomende manier noemen waarop in huis overbelasting ontstaat.
  Wanneer je veel componenten, parallel aansluit op één spanningsbron, dan moeten alle elektrische deeltjes voor die componenten door één aanvoerdraad en één afvoerdraad. Door deze twee draden gaat een veel grotere stroomsterkte lopen dan door elk van de componenten. Als deze stroomsterkte hoger wordt dan de draden aankunnen, hebt je te maken met overbelasting.

• Je kunt de gevaren noemen die door overbelasting kunnen ontstaan.
  Bij overbelasting kan de stroomsterkte door een draad en door de spanningsbron te hoog worden. Draden kunnen dan gaan smelten en er kan zelfs brand ontstaan.