Voordat je dit artikel bestudeert, zorg ervoor dat je de volgende kennis beheerst.

• Geluid Kenmerken

• Je kunt de eenheid van geluidssterkte noemen en het symbool voor die eenheid.

• Je kunt berekeningen uitvoeren met geluid x 2 = +3 dB

• Je kunt een decibelmeter aflezen (voorbeeld hiernaast)

• Je kunt, uit een grafiek van het menselijk gehoor, aflezen of een geluid gehoord kan worden.

Als je wel eens naar een disco of popconcert bent geweest dan weet je dat de muziek erg hard klinkt. Om precies te kunnen meten hoe hard een geluid klinkt, heeft men de grootheid geluidssterkte bedacht. Geluidssterkte wordt ook wel geluidsniveau genoemd. Dit kun je meten met een geluidssterktemeter. De eenheid van geluidssterkte is de decibel. Het symbool voor decibel is de kleine letter d met een grote letter B erachter, dB.

Een vreemde schaal
Meten in decibel werkt wel een beetje anders dan je gewend bent. In de afbeelding hieronder zie je de geluidssterkte van een aantal verschillende geluiden.

Volgens deze tabel maakt een auto ongeveer 60 dB geluid. Toch maken 2 auto’s samen niet hetzelfde geluid als een straaljager met 120 dB. Bij meten met decibel geldt:

voor elke keer dat het geluid verdubbelt komt er 3 dB bij.

Twee auto's van elk 60 dB, maken samen 63 dB. Vier auto's van elk 60 dB, maken samen 66 dB. En acht auto's van elk 60 dB, maken samen 69 dB. De straaljager maakte 120 dB. Dat is 60 dB meer dan één auto. Dit betekent dat je het geluid van de auto (60 : 3 = ) twintig keer moet verdubbelen. Dat betekent dat de straaljager 1.048.576 keer zoveel geluid maakt.

Andersom werkt dit natuurlijk ook.

Als het geluid twee keer zo zacht wordt, gaat er 3 dB af.

De gehoordrempel
Niet elke frequentie horen mensen even goed. Lage tonen moeten best hard klinken voordat een mens het kan horen. De geluidssterkte waarbij een mens een geluid begint de horen noemen we de gehoordrempel.

• decibel
  De eenheid van geluidssterkte met als symbool dB.

• gehoordrempel
  De geluidssterkte waarbij een mens een geluid begint de horen noemen we de gehoordrempel.

• geluidssterktemeter
  Een apparaat dat de geluidssterkte kan meten. We noemen dit ook wel een decibelmeter.

Opgave 1
Vul in.
Als het geluidsniveau twee keer zo ________ wordt, neemt het aantal _______ met _____ toe.

Opgave 2
Geluidssterkte wordt vaak gemeten in decibel.
a) Welk voorvoegsel herken je in het woord 'decibel'?
b) Wat is de eenheid van decibel?

Opgave 3
Acht trompetten spelen samen hetzelfde muziekstuk. Eén trompet maakt 65 decibel. Hoe groot is de geluidssterkte van de acht trompetten?

Opgave 4
Reken de volgen opgaven uit.
Als er voor de nieuwe bron stippels staan, reken dan uit welk aantal hoort bij de nieuwe geluidssterkte.
Staat er bij de nieuwe geluidssterkte stippels, reken dan uit hoe groot die geluidssterkte is.

Opgave 5
Op de snelweg bij knooppunt Rottepolderplein kwamen in 2006 bij een meetpunt gemiddeld 82.000 auto's per dag voorbij. Het gemiddelde geluidsniveau langs dit stuk snelweg was 72 dB. Hoe hoog is het geluidniveau als er in de toekomst 164.000 auto's per dag voorbij komen?

Opgave 6
Ria poetst elke avond haar tanden met een elektrische tandenborstel. Henk vindt het geluid hiervan erg irritant. Hij meet de geluidssterkte van Ria's tandenborstel op 61 dB. Na een beetje googlelen ontdekt hij een duurdere tandenborstel met een geluidsniveau van 58 dB. Ria zegt: "Die dure tandenborstel is nauwelijks stiller dan de ouder."
Leg uit waarom Ria ongelijk heeft.

Opgave 7
Hieronder zie je een aantal decibelmeters afgebeeld.
Wat geeft elke decibelmeter aan? (tip, klik op het plaatje om hem te vergroten)

Opgave 8
Hiernaast zie je een grafiek van een gezond menselijk gehoor.
Hieronder zie je een aantal geluiden. Geef van elk geluid aan of een mens dit kan horen.
a) 100 Hz bij 40 dB
b) 1000 Hz bij 5 dB
c) 10.000 Hz bij 30 dB
d) 200 Hz bij 25 dB
e) 600 Hz  bij 10 dB
f) 9000 Hz bij 18 dB
g) 10 Hz bij 100 dB
h) 25 Hz bij 70 dB

Opgave 9
Als mensen ouder worden hebben ze vaak moeite geluiden te horen die ze vroeger wel konden horen.
Leg uit of de gehoordrempel omhoog of omlaag gaat als je ouder wordt?

Opgave 10
Hiernaast staat nog eens een geluidssterktemeter afgebeeld.
a) Wat is de maximale geluidssterkte die deze meter kan meten?
b) Wat is de minimale geluidssterkte die deze meter kan meten?

• Je kunt de eenheid van geluidssterkte noemen en het symbool voor die eenheid.
  De eenheid van geluidssterkte is de decibel. Het symbool voor decibel is dB.

• Je kunt berekeningen uitvoeren met geluid x 2 = +3 dB
  1 - Maak een verhoudingstabel met bovenin geluidsniveau in dB en onderin aantal keer harder.
  2 - Zet het zachtste geluidsniveau als eerste bovenin met daaronder een 1.
  3 - Tel nu bovenaan steeds 3 dB bij het geluidsniveau terwijl je onderin steeds vermenigvuldigt met twee.
  4 - Blijf dit doen totdat je het hardste geluidsniveau uit de opgave hebt bereikt.
  5 - Onder dit geluidsniveau staat hoeveel harder dit is.

• Je kunt een decibelmeter aflezen (voorbeeld hiernaast)
  1 - Kijk naar de draaischijf om te zien op welke stand de decibelmeter staat ingesteld. (60 dB)
  2 - Lees op het scherm af hoeveel de geluidssterkte afwijkt van de instelling. (-1)
  3 - M aak van de twee getallen een som en bepaald de uitkomst. (60 - 1 = 59)

• Je kunt, uit een grafiek van het menselijk gehoor, aflezen of een geluid gehoord kan worden.
  1 - Zoek op de x-as de gegeven frequentie.
  2 - Ligt deze frequentie buiten het frequentiebereik (20 Hz tot 20.000 Hz) dan is het geluid niet hoorbaar.
  3 - Ga naar boven in de grafiek en zoek de gegeven geluidssterkte.
  4 - Ligt dit punt onder de gehoordrempel, dan is het geluid niet hoorbaar.
  5 - Ligt dit punt boven de gehoordrempel, dan is het geluid wel hoorbaar.