Voordat je dit artikel bestudeert, zorg ervoor dat je de volgende kennis beheerst.

• Kortsluiting
• Overbelasting

• Je kunt uitleggen hoe een smeltveiligheid beschermt tegen kortsluiting en overbelasting.

• Je kunt uitleggen wat het verschil is tussen een smeltveiligheid en een installatieautomaat.

Elektriciteit kan heel gevaarlijk zijn. In geval van kortsluiting of overbelasting kan er brand ontstaan. Om dit te voorkomen zijn veel elektrische installaties beveiligd met zekeringen. Er zijn twee soorten zekeringen, de smeltveiligheid en de installatieautomaat.

Smeltveiligheid

De meest simpele zekering is de smeltveiligheid. Een smeltveiligheid bestaat uit een dunne draad die minder stroomsterkte aankan dan de rest van de installatie. Als de stroom gevaarlijk hoog wordt smelt deze draad als eerste door en verbreekt de stroomkring. In sommige huizen zie je deze soort zekering nog. Hieronder zie je een oudere meterkast waarin nog oude stoppen zitten. De smeltveiligheid wordt ook nog vaak gebruikt in elektrische apparaten en in auto's.

Installatieautomaat
In huizen zie je steeds vaker de installatieautomaat. Dit apparaat doet hetzelfde als de smeltveiligheid. Als de stroom door de installatieautomaat te hoog wordt, schakelt hij de stroom uit. Alleen kun je hem weer opnieuw gebruiken nadat hij zijn werkt gedaan heeft.

directe link

• glaszekering
  Een type smeltveiligheid, een glazen buisje met een dunne draad erin, dit type vind je vaak in apparaten zoals televisie, computer en DVD spelers.

• installatieautomaat
  Eén van de twee soorten zekering, heeft dezelfde functie als een smeltveiligheid maar kan steeds opnieuw ingeschakeld worden.

• smeltveiligheid
  Eén van de twee soorten zekering, bevat een draad die met opzet dunner is dan de draden in de rest van het systeem, bij een te hoge stroom brandt de draad door.

• zekering
  Twee soorten zekering zijn de smeltveiligheid en de installatieautomaat, schakelt de stroom uit wanneer die te hoog wordt, beveiligt tegen de gevaren van kortsluiting en overbelasting.

Opgave 1
Noem twee verschillende soorten zekering.

Opgave 2
Wat is het grote voordeel van een installatieautomaat ten opzichte van een smeltveiligheid?

Opgave 3
Voordat de installatieautomaten gebruikt werden in huizen had men alleen smeltveiligheden. Als deze kapot zijn moet je ze vervangen. Sommige mensen probeerden de kapotte zekering te repareren omdat ze in huis geen nieuwe zekering meer hadden liggen. Ze wikkelden aluminiumfolie om de oude zekering en stopten hem terug. Zo hadden ze weer elektriciteit in huis.
a) Loopt de stroom nu door de smeltdraad of het aluminiumfolie?
b) Wat is het grote gevaar van deze manier van 'repareren'?

Opgave 4
Hieronder zie je een schakeling. Je sluit een elektromotor van 3,5 Ω en een lamp van 7 Ω parallel aan op een spanningsbron van 15 volt. Op beide apparaten staat dan 15 volt. Je beveiligt de schakeling met een zekering van 6 A. Laat met een berekening zien of deze zekering groot genoeg is.

Opgave 5
Lisa heeft in huis een aparte zekering voor de woonkamer. In de woonkamer staan de volgende apparaten:
- televisie
- twee spaarlampen
- laptop
- alarmwekker
a) Gebruik de tabel hieronder. Hoeveel ampere moet de zekering minimaal aankunnen?
b) Lisa gebruikt een zekering van 9 A. Kan ze dan ook een waterkoker in de woonkamer gebruiken?

• Je Eigen Zekering Maken (demo)

• Je kunt uitleggen hoe een smeltveiligheid beschermt tegen kortsluiting en overbelasting.
  Bij kortsluiting en overbelasting wordt de stroomsterkte te hoog. In een smeltveiligheid zit een dun draadje. Bij een bepaalde stroomsterkte zal dit draadje doorbranden. Omdat het draadje veel dunner is dan de rest van de draden in de schakeling, zal de smeltveiligheid als eerste doorbranden bij een te hoge stroom.

• Je kunt uitleggen wat het verschil is tussen een smeltveiligheid en een installatieautomaat.
  Een smeltveiligheid is goedkoper dan een installatieautomaat. In een smeltveiligheid brand een draadje door. Daarna kun je de smeltveiligheid niet nog een keer gebruiken. Een installatieautomaat kun je na gebruik weer aanzetten. Een installatieautomaat gaat veel langer mee.