Opgave 23
Soms zie je in de lucht een prachtige regenboog. Wanneer ontstaat een regenboog?

Opgave 24
Deze paragraaf gaat over kleuren. Welke kleuren ken je?

Kleuren Licht

Wanneer de zon schijnt en het buiten regent, kun je soms de regenboog zien. De regenboog ontstaat doordat het licht van de zon door de regendruppels uit elkaar getrokken wordt. Je kunt dit ook voor elkaar krijgen door een lichtstraal door driehoekig stukje glas of plastic te laten schijnen.

Het licht dat van de zon komt lijkt wit. Het bestaat eigenlijk uit 6 hoofdkleuren:  rood, oranje, geel, groen, blauw en violet. Doordat het licht onder een bepaalde hoek de waterdruppels ingaat, zie je een opeenvolging van kleuren. Zoiets wordt een spectrum genoemd.

Ogen en kleur
Om kleuren te zien zitten er verschillende soorten lichtgevoelige cellen in het netvlies. Er zijn staafjes die alleen reageren op licht en donker. Er zijn ook drie soorten kegeltjes die reageren op de verschillende kleuren licht. Kegeltjes die rood licht zien, kegeltjes die groen licht zien en kegeltjes die blauw licht zien.

Wat is wit?
Als alle kleuren licht tegelijk in onze ogen komen krijgen de hersenen signalen van alle kegeltjes tegelijk. We zien dit als wit. In de video hieronder zien je een experiment met een kleurenwiel. Op het wiel staan alle kleuren. Als het wiel snel genoeg ronddraait lijken de kleuren te mengen. Wat je ziet is iets dat erg lijkt op wit.

Instructievideo

directe link

Opgave 25
Hoe heet een driehoekig stukje glas waarmee we wit licht kunnen splitsen?

Opgave 26
Uit welke zes kleuren licht bestaat wit licht? Noem ze in volgorde.

Opgave 27
Hoeveel soorten kegeltjes zitten er op het netvlies?

Opgave 28
Welke kleur zien we als alle soorten kegeltjes op ons netvlies tegelijk een signaal geven?

Opgave 29
Welke kleur zien onze ogen wanneer we tegelijk de kleuren rood, oranje, geel, groen, blauw en violet in onze ogen laten schijnen?

Opgave 30
Leg in je eigen woorden uit hoe een regenboog ontstaat.

Opgave 31
Hoe kun je laten zien dat wit licht bestaat uit verschillende kleuren licht?

Opgave 32
Open deze applet 'Color Vision' van PhET.
Kies voor de RGB lampen.
Met de schuifjes aan de rechterkant kun je de lampen harder en zachter zetten.
Welke kleur ziet de persoon als je:
a) alleen rood aanzet?
b) rood en blauw aanzet?
c) groen en blauw aanzet?
d) rood en groen aanzet?
e) rood, groen en blauw aanzet?

Kleuren Zien

Waarom is een rijpe tomaat eigenlijk rood? En waarom zijn erwten groen? Waar komen deze kleuren eigenlijk vandaan. De kleur die voorwerpen lijken te hebben zien we omdat ze een bepaalde kleur licht weerkaatsen. In de afbeelding hieronder zie je hoe een wit voorwerp alle kleuren weerkaatst, een geel voorwerp alleen het gele licht weerkaatst, een blauw voorwerp alleen het blauwe licht weerkaatst en een zwart voorwerp geen licht weerkaatst.

Simpel gezegd: Gele voorwerpen weerkaatsen geel licht. Blauwe voorwerpen weerkaatsen blauw licht. Witte voorwerpen weerkaatsen alle kleuren licht. Zwarte voorwerpen weerkaatsen geen enkele kleur licht. De kleuren die voorwerpen niet weerkaatsen worden opgenomen. Dit opnemen wordt ook wel absorberen genoemd.

Een wit voorwerp
Een voorwerp krijgt zijn kleur omdat een deel van de kleuren licht wordt weerkaatst. In de afbeelding hieronder zie je hoe wit licht op een wit voorwerp weerkaatst. Het witte voorwerp weerkaatst alle kleuren licht die in het witte licht verstopt zitten. Al deze kleuren komen ook in de ogen van de man en dus ziet deze man een wit voorwerp.

Een rood voorwerp
In de afbeelding hieronder zie je hoe wit licht op een rood voorwerp weerkaatst. Het rode voorwerp weerkaatst alleen het rode licht. Alle andere kleuren worden door het voorwerp geabsorbeerd. Alleen het rode licht komt in de ogen van de man en dus ziet deze man een rood voorwerp.

Instructievideo

directe link

Opgave 33
Voorwerpen weerkaatsen niet altijd al het licht dat op ze schijnt. Wat gebeurdt er met het licht dat niet weerkaatst wordt?

Opgave 34
Hoe noemen we het opzuigen van licht?

Opgave 35
Welke kleuren licht weerkaatst een wit voorwerp?

Opgave 36
Weerkaatst een zwart voorwerp ook licht?

Opgave 37
Leg uit hoe het komt dat voorwerpen om ons heen verschillende kleuren hebben.

Opgave 38
Leg uit waarom onze ogen gele verf als geel zien?

Opgave 39
Leg in je eigen woorden uit wat absorberen betekent.

Opgave 40
Stel we hebben twee soorten verf. Verf A absorbeert alle kleuren licht behalve rood. Verf B absorbeert alle kleuren licht behalve groen. Leg uit waarom een mengsel van deze twee soorten verf een zwarte kleur krijgt.

Opgave 41
Er wordt wel eens gezegd dat geen enkel voorwerp een kleur heeft. Waarom wordt dit gezegd?

• absorberen
  Net als een spons water opzuigt kunnen voorwerpen licht opzuigen. Dit opzuigen noemen we net als bij de spons ook wel absorberen.
  Let op! Absorberen geschreven met een B is iets anders dan adsorberen geschreven met een D!

• lichtbundel
  Een bundel lichtstralen. Een aantal of een heleboel lichtstralen bij elkaar.

• primaire kleuren
  De primaire kleuren voor licht zijn rood, groen en blauw. Voor verf zijn dit rood, geel en blauw. Dit komt omdat verf licht absorbeert . Dit is heel anders dan licht mengen.

• prisma
  Met prisma bedoelen we meestal een driehoekig stuk glas of plastic waarmee we licht kunnen opsplitsen in de kleuren waaruit het bestaat.

• spectrum
  Een aantal verschillende soorten licht of straling naast elkaar.

• Je kunt uitleggen hoe we verschillende kleuren zien.
  Er zitten lichtgevoelige cellen op ons netvlies . We noemen deze cellen kegeltjes. Er zijn drie soorten kegeltjes die kleuren waarnemen. Kegeltjes voor rood, voor groen en voor blauw. Andere kleuren zien we doordat twee of meer kegeltjes reageren. Bij geel licht reageren bijvoorbeeld rood en groen.

• Je kunt de zes basiskleuren van licht in de juiste volgorde noemen.
  Rood, oranje, geel, groen, blauw, violet.  Je kunt dit onthouden met het woord ROGGBV.

• Je kunt de mengkleur noemen die ontstaat wanneer alle kleuren licht gemengd worden.
  Wanneer je evenveel rood, oranje, geel, groen, blauw en violet met elkaar mengt zie je wit licht .

• Je kunt een experiment beschrijven waarmee je kunt bewijzen dat wit licht uit alle zes basiskleuren bestaat.
  Laat een dunne lichtstraal op een prisma schijnen. Draai het prisma net zo lang totdat je kleuren ziet. Door het licht op de juiste manier door het driehoekige stukje glas te schijnen, wordt het licht uit elkaar getrokken en zie je alle basiskleuren.

• Je kunt een experiment beschrijven waarmee je kunt bewijzen dat alle basiskleuren samen weer wit licht maken.
  Maak een wiel waarop alle zes basiskleuren als een soort taartpunten te zien zijn. Laat dit wiel super snel ronddraaien. Je ogen kunnen de beweging niet meer volgen en maken een mengkleur van wat ze zien. Ze zien dan wit.

• Je kunt uitleggen hoe we verschillende kleuren zien.
  Er zitten lichtgevoelige cellen op ons netvlies . We noemen deze cellen kegeltjes. Er zijn drie soorten kegeltjes die kleuren waarnemen. Kegeltjes voor rood, voor groen en voor blauw. Andere kleuren zien we doordat twee of meer kegeltjes reageren. Bij geel licht reageren bijvoorbeeld rood en groen.

• Je kunt de zes basiskleuren van licht in de juiste volgorde noemen.
  Rood, oranje, geel, groen, blauw, violet.  Je kunt dit onthouden met het woord ROGGBV.

• Je kunt de mengkleur noemen die ontstaat wanneer alle kleuren licht gemengd worden.
  Wanneer je evenveel rood, oranje, geel, groen, blauw en violet met elkaar mengt zie je wit licht .

• Je kunt een experiment beschrijven waarmee je kunt bewijzen dat wit licht uit alle zes basiskleuren bestaat.
  Laat een dunne lichtstraal op een prisma schijnen. Draai het prisma net zo lang totdat je kleuren ziet. Door het licht op de juiste manier door het driehoekige stukje glas te schijnen, wordt het licht uit elkaar getrokken en zie je alle basiskleuren.

• Je kunt een experiment beschrijven waarmee je kunt bewijzen dat alle basiskleuren samen weer wit licht maken.
  Maak een wiel waarop alle zes basiskleuren als een soort taartpunten te zien zijn. Laat dit wiel super snel ronddraaien. Je ogen kunnen de beweging niet meer volgen en maken een mengkleur van wat ze zien. Ze zien dan wit.

• De Zakspectroscoop

• Kleuren Uit Wit Licht

• Het Spectrum Van Licht