Een website met tools voor de Nauurkunde docent. Op deze website vindt u leerdoelen, uitleg, begrippen, oefeningen, uitwerkingen en practica bij alle onderdelen van de examenstof.

.

infodocenten

docent-account aanvragen
prijsinformatie

  • i-NaSk
  • Begrippen
  • Practica
  • Contact
  • Leerdoelen

§3.5 - Zware of Lichte Stoffen

  • E-mailadres

Startopdrachten

Startopdrachten

Opgave 74
Hieronder staan de factoren van het metrisch stelsel. Ze staan alleen niet in de juiste volgorde. Zet deze factoren in volgorde van groot naar klein.
milli, hecto, centi, deca, kilo, deci

 

Opgave 75
Hieronder staan een aantal begrippen. Geef aan welke hiervan grootheden zijn en welke eenheden.
hoogte, seconde, kilometer per uur, graden, afstand, inhoud, hoek, meter, gram, graden Celsius, snelheid, temperatuur, minuut, tijd, week, lengte, oppervlakte

 

Uitleg

Uitleg

Massa (m)

De woorden massa en gewicht worden in het dagelijks leven vaak door elkaar gebruikt. Je zegt bijvoorbeeld: “Mijn gewicht is 50 kilogram.” Toch betekent gewicht eigenlijk iets anders dan wat je hier bedoeldt. Klik op het woord 'gewicht' om te leren wat het verschil is.  Je zou moeten zeggen: “Mijn massa is 50 kilogram.” Met de massa wordt de hoeveelheid stof bedoeld waaruit iets bestaat. De standaard eenheid van massa is de kilogram. Het is de enige grootheid die standaard een voorvoegsel heeft. Natuurlijk kun je het metrisch stelsel gewoon toepassen. Het symbool voor massa is de kleine letter m.

Massa Omrekenen

 

Massa meten
Massa kun je meten met een balans of een weegschaal met een schaal in grammen.

Een Balans

 

Een Weegschaal

 

 

Opdrachten

Opdrachten

Opgave 76
Vul in. Het begrip massa mag je niet verwarren met ____________.  De eenheid van massa is ______________ . De massa kun je meten met een _____________ of een __________ . Op de eenheid van massa kun je het ___________ stelsel toepassen. Hiermee is 1 kg hetzelfde als ____________ .

 

Opgave 77
Leg in je eigen woorden uit wat het begrip massa betekent.

 

Opgave 78
Het symbool voor massa is de kleine letter m. Het symbool voor meter is ook de kleine letter m. Leg uit waarom je toch nooit in de war kunt raken met deze twee symbolen?

 

Opgave 79
Verbeter de volgende zin.
"Toen ik mijn gewicht ging meten, zag ik dat ik 45 kilo woog."

 

Opgave 80
Reken de volgende metingen om.
a) 0,01 cg = _________ mg
b) 19,11 g = _________ hg
c) 0,38 dg = _________ mg
d) 9,32 g = _________ cg
e) 0,08 hg = _________  cg
f) 3,86 dag = _________ hg
g) 85,98 g = _________ dag
h) 52,93 dag = _________ g
i) 0,6 dag = _________ dg
j) 500 mg = _________ dg
k) 0,45 kg = _________ g
l) 32 g = _________ kg

 

 

Uitleg

Uitleg

Volume (V)

Het volume van regelmatige voorwerpen.
Hoeveel ruimte een stof of voorwerp inneemt noemen we bij NaSk het volume. Het symbool voor volume is de hoofdletter V. Volume lijkt heel veel op het begrip inhoud dat je bij wiskunde geleerd hebt. Het volume van een rechthoekig blokje reken je op dezelfde manier uit als de inhoud van een balk. Ook van andere voorwerpen kun je het volume bereken. Hieronder zie je een paar voorbeelden van zo'n berekening.

Volume van een Balk

De voorwerpen hierboven zijn voorbeelden van regelmatige voorwerpen. Andere regelmatige voorwerpen zijn: kegel, piramide, bol en prisma. In de wiskunde worden dit geometrische vormen genoemd.

 

Het volume van vloeistoffen
Het volume van vloeistoffen meten we met een maatcilinder. Bij het aflezen zie je vaak dat het water bol staat. Lees dan aan de onderkant de waarde af.

Maatcilinder aflezen

 

Eenheden van Volume omrekenen
Volume kent twee veel gebruikte eenheden. Dit zijn de liter (L) en de kubieke meter (m³). Op beide eenheden kun je het metrisch stelsel toepassen.

Omrekenen van Kubieke Meters
Omrekenen van Liters
 

Eén liter is gelijk aan het volume van 1 kubieke decimeter.

1 L = 1 dm³

Zo kun je ook tussen deze twee eenheden omrekenen.

Omrekenen Volume Combineren

 

Instructievideo

directe link

Practica

Practica

  • Volume Meten Van Regelmatige Voorwerpen

Opdrachten

Opdrachten

Opgave 81
Reken de volgende metingen om.
a)   22,6 dL = _________ L
b)   2,1 L = _________ cL
c)   2,5 cL = _________ dL
d)   50 mL = _________ cL
e)   0,8 dL = _________  mL
f)   54 cL = _________ mL
g)   0,50 L = _________ mL
h)   20 dL = _________ cL
i)   874 mL = _________ L
j)   0,5 L = _________ dL
k)   80,6 mL = _________  dL
l)   15 cL = _________ L

 

Opgave 82
Peter leest de maatcilinder hieronder af en komt op 68 mL
Loes leest de maatcilinder ook af maar zegt dat hij 70 mL aangeeft.
Leg uit wie er gelijk heeft.

VR Maatcilinder Aflezen

 

Opgave 83
Reken de volgende metingen om.
a)   0,8 cm³ = _________ cL
b)   281,19 dL = _________ cm³
c)   10,75 L = _________ dm³
d)   8 cm³ = _________ dL
e)   70,88 cL = _________ dm³
f)   0,86 mL = _________ mm³
g)   63,38 cL = _________ L
h)   0,16 L = _________ cm³
i)   130 mm³ = _________ mL
j)   614 cm³ = _________ dL
k)   0,36 dL = _________ dm³
l)   0,03 m³ = _________ L

 

Opgave 84
Hieronder zie je een aantal maatcilinders.
a) Geef bij elke maatcilinder aan hoeveel mL elke grote streep voorstelt.
b) Geef bij elke maatcilinder aan wat de stapgrootte is tussen de kleine strepen.
c) Geef van elke maatcilinder aan welk volume ze aangeven.

VR Maatcilinders Aflezen

 

Opgave 85
Reken de volgende metingen om.
a)   0,5 hm³ = _________ dam³
b)   9,67 dm³ = _________ cm³
c)   4,41 dam³ = _________ m³
d)   4,29 cm³ = _________ mm³
e)   0,59 m³ = _________ dm³
f)   729,62 cm³ = _________ dm³
g)   520 mm³ = _________ cm³
h)   583 dam³ = _________ hm³
i)   0,82 m³ = _________ dm³
j)   9,12 m³ = _________ cm³
k)   0,03 cm³ = _________ mm³
l)   93,1 dm³ = _________ m³

 

Opgave 86
Hieronder zie je een aantal voorwerpen. Bepaal van elk voorwerp het volume in cm³.

VR Blokjes Meten

 

 

Uitleg

Uitleg

De Onderdompelmethode

Een steentje heeft geen regelmatige vorm. Je kunt met een liniaal of geodriehoek het volume van een steentje niet bepalen. We noemen zoiets een onregelmatig voorwerp. Archimedes heeft een experiment ontdekt waarmee we van zo'n steentje toch het volume kunnen bepalen.

Archimedes

Archimedes was een wetenschapper die rond 250 BC leefde. Hij kreeg van de koning Hiero II de opdracht om uit te zoeken of de kroon van de koning vervalst was. Daarvoor had hij het volume van de kroon nodig. Archimedes ontdekte de oplossing terwijl hij in bad zat. Hij ontdekte dat wanneer hij zelf in bad stapte, het water omhoog ging. Hij begreep dat het waterniveau steeg omdat zijn lichaam het water opzij duwde. Op die manier kun je het volume van een onregelmatig voorwerp bepalen. We noemen dit de wet van Archimedes of ook wel de onderdompelmethode.

Onderdompelmethode

Het volume van een voorwerp is het gemeten volume aan het einde, min het gemeten volume aan het begin:

Vvoorwerp  =  Veind  -  Vbegin

 

Instructievideo

directe link

Practica

Practica

  • Volume Meten Van Onregelmatige Voorwerpen

Opdrachten

Opdrachten

Opgave 87
Om op een goede de onderdompelmethode te gebruiken moet je 5 stappen doorlopen. Schrijf de vijf stappen van de onderdompelmethode in de juiste volgorde op.

 

Opgave 88
Bij de onderdompelmethode hoort de formule. Vvoorwerp = Veind - Vbegin
Wat betekenen de volgende symbolen?
a) Vvoorwerp
b) Vbegin
c) Veind

 

Opgave 89
Hieronder zie je de resultaten van een onderdompelmethode.
a) Hoe groot was de beginstand?
b) Hoe groot is de eindstand?
c) Hoe groot is het volume van dit voorwerp?

VR Onderdompelmethode

 

Opgave 90
Peter wil het volume van een voorwerp bepalen. Hij gebruikt alleen de verkeerde volgorde bij de onderdompelmethode. Hij doet eerst het voorwerp in het water en leest de stand af. Daarna haalt hij het voorwerp er weer uit en bepaalt dan weer de stand op de maatcilinder.
a) Waarom is deze volgorde niet goed?
b) Zal het volume van het voorwerp groter of kleiner zijn dan het volume dat Peter zal meten?

 

 

Uitleg

Uitleg

Dichtheid (ρ)

"Wat weegt meer, een kilogram veren of een kilogram lood?" Dit is een instinker die je misschien als eens gehoord hebt. Omdat je van beide een kilogram hebt is de massa net zoveel. Toch is er wel een verschil. Het volume van een kilo veren is veel groter. Ongeveer een kussen vol. Een kilo lood is een veel kleiner blokje.

In het dagelijks leven zeg je dat de éne stof zwaarder is dan de andere. Het verschil zit in de dichtheid. Bij lood zitten de moleculen erg dicht op elkaar. Hierdoor zit er veel massa in een klein volume. Bij plastic zitten de moleculen verder uit elkaar. Hierdoor zit er minder massa in een groter volume. De dichtheid (ρ) is de verhouding tussen massa (m) en volume (V). Je kunt de dichtheid berekenen met de volgende formule:

De Formule voor Dichtheid

 

Dichtheid als Stofeigenschap
Elke stof heeft zijn eigen dichtheid. Je kun een stof aan zijn dichtheid herkennen. Daarmee is de dichtheid ook een stofeigenschap. In de tabel hieronder zie je de dichtheid van verschillende stoffen.

Tabel met Dichtheden

 

Instructievideo

directe link

Practica

Practica

  • De Dichtheid Bepalen

Opdrachten

Opdrachten

Opgave 91
Je bent in deze paragraaf drie nieuwe grootheden tegengekomen. Elk van deze grootheden had een afkorting en eenheden met hun eigen afkortingen. Vul de tabel hieronder verder in.

grootheid symbool eenheid symbool

massa
... ... ...
... V ...
of
kubieke meter
L
of
...
dichtheid ... gram per kubieke meter
of
...
...
of
g/L

 

Opgave 92
Leg uit waarom je bij NaSk niet mag zeggen dat hout lichter is dan ijzer.

 

Opgave 93
Als je een stuk ijzer verwarmt, wordt het groter.
a) Leg uit wat er gebeurt met het volume van het stuk ijzer.
b) Leg uit wat er gebeurt met de massa van het stuk ijzer.
c) Leg uit wat er gebeurt met de dichtheid van het stuk ijzer.

 

Opgave 94
Hieronder zie je een aantal voorwerpen.
a) Bepaal van elk voorwerp het volume in cm³.
b) Bepaal van elk voorwerp de dichtheid in g/cm³.
c) Zoek voor elk voorwerp op waar het van gemaakt is. Kijk hiervoor in de tabel met dichtheden bij de uitleg.

VR Dichtheid Bepalen

 

Opgave 95
Peter heeft een blokje aluminium. De massa van het blokje is precies 64,8 gram.
a) Wat is het volume van dit blokje?

De lengte van het blokje is 2 cm, de breedte is 4 cm.
b) Hoe hoog is het blokje?

 

Begrippen

Begrippen

  • balans
    Een apparaat om massa mee te meten. Vaak wordt ook een weegschaal gebruikt met een schaalverdeling in grammen.

  • balk
    Een rechthoekig driedimensionaal voorwerp.

  • dichtheid
    De verhouding tussen massa en volume . Het zegt iets over hoe dicht de moleculen op elkaar zitten. Hoe dichter ze op elkaar zitten hoe meer moleculen passen in een bepaald volume . Dit betekent dat bij een grotere dichtheid ook meer massa in een bepaald volume zit. Dichtheid wordt gemeten in massa - eenheid per volume - eenheid . (bv. g/cm³) De afkorting van dichtheid is de griekse letter ρ.
  • kubus
    Een balk waarvan alle zijden even lang zijn.

  • massa
    De hoeveelheid stof waaruit een voorwerp bestaat. Massa korten we af met de kleine letter m. De eenheid van massa is de gram, dit korten we af met de kleine letter g.

  • onderdompelmethode
    Een methode om het volume te bepalen van een onregelmatig voorwerp. Het voorwerp doe je in een maatcilinder met water en dompel je helemaal onder. Het waterniveau stijgt. De stijging kun je meten en is gelijk aan het volume van het voorwerp.

  • onregelmatig
    Een voorwerp met een onvoorspelbare vorm. Een voorbeeld zou kunnen zijn een steentje uit de tuin, een schaakstuk of een kroon zoals die van Archimedes.

  • regelmatig voorwerp
    Een voorwerp met een voorspelbare vorm. De balk, kubus, piramide en cilinder zijn voorbeelden van regelmatige voorwerpen.

  • volume
    De ruimte die een voorwerp / stof inneemt. In de wiskunde wordt hiervoor ook vaak het woord inhoud gebruikt.

 

Samenvatting

Samenvatting

  • Je kunt uitleggen wat massa is.
    De hoeveelheid stof waaruit een voorwerp bestaat. Hoe meer moleculen, hoe meer massa.

  • Je kunt de symbolen van massa en zijn standaard eenheid.
    Het symbool voor massa is de kleine letter m. De standaard eenheid van massa is de kilogram. Het symbool voor kilogram is kg.

  • Je kunt massa 's omrekenen tussen kg, g en mg
    1 kg = 1000 g. Om een massa in kg om te rekenen naar een massa in gram, moet je dus vermenigvuldigen met duizend.
    1000 mg = 1 g. Om een massa in mg om te rekenen naar een massa in gram, moet je dus delen door duizend.

  • Je kunt volume omrekenen tussen kL, hL, daL, L, dL, cL, mL
    Kijk nog eens bij het onderdeel afstand.

  • Je kunt volume omrekenen tussen km³, hm³, dam³, m³, dm³, cm³, mm³
    Voor volumes in kubieke meter is het metrisch stelsel hetzelfde. Alleen is elke stap nu 1000 in plaats van 10. Kijk nog eens bij het onderdeel afstand.

  • Je kunt volume omrekenen tussen bijvoorbeeld dm³ en cL
    Dit is een combinatie van doel 1 en doel 2. Let op dat 1 liter net zo groot is als 1 dm³

  • Je kunt rekenen met de formule V = l x b x h.
    1 - Zoek in de opgave naar de gegeven grootheden. Zoek ook de grootheid die je moet uitrekenen. Schrijf ze onder elkaar op met symbolen en eenheden.
    2 - Reken de grootheden eventueel om, totdat de eenheden bij elkaar horen.
    3 - Schrijf de formule op die je nodig hebt.
    4 - Schrijf de formule nogmaals op maar vervang nu de bekende symbolen met de getallen.
    5 - Reken de uitkomst uit.
    6 - Reken de uitkomst eventueel om naar de gevraagde eenheid.

  • Je kunt het volume van een voorwerp bepalen met de onderdompelmethode.
    1 - Vul een maatcilinder of maatbeker met water. Zorg dat het voorwerp onder water kan.
    2 - Lees de hoeveelheid water nauwkeurig af en schrijf deze beginstand op.
    3 - Doe het voorwerp voorzichtig in het water.
    4 - Lees opnieuw het volume af. Dit is de eindstand.
    5 - Bereken het verschil tussen beginstand en eindstand.
  • Je kunt uitleggen wat dichtheid betekent.
    Dichtheid geeft de verhouding aan tussen massa en volume. Stoffen met een grote dichtheid hebben veel massa per volume eenheid.

  • Je kunt de afkortingen van de grootheden en eenheden van de formule voor dichtheid noemen.

    grootheid symbool eenheid symbool
    massa m gram g
    volume V liter
    kubieke meter
    L
    m³
    dichtheid ρ gram per milliliter
    kilogram per kubieke meter
    gram per kubieke centimeter
    g/mL
    kg/m³
    g/cm³
  • Je kunt de formule voor dichtheid uit het hoofd noemen.
    In woorden:   dichtheid is massa gedeeld door volume
    In symbolen:  ρ = m / V

  • Je kunt rekenen met de formule ρ = m / V
    1 - Zoek in de opgave naar de gegeven grootheden. Zoek ook de grootheid die je moet uitrekenen.
         Schrijf ze onder elkaar op met symbolen en eenheden.
    2 - Reken de grootheden eventueel om, totdat de eenheden bij elkaar horen.
    3 - Schrijf de formule op die je nodig hebt.
    4 - Schrijf de formule nogmaals op maar vervang nu de bekende symbolen met de getallen.
    5 - Reken de uitkomst uit.
    6 - Reken de uitkomst eventueel om naar de gevraagde eenheid.

  • Vorige
  • Volgende

Aanmelden

  • Wachtwoord vergeten?
  • Gebruikersnaam vergeten?

docentenaccount1

Algemeen

  • ❷ Grootheid & Eenheid
  • ❷ G.G.F.I.B.A.C.
  • ❸ Uitgebreide Metriek
  • ❸ Formules Ombouwen
  • ❸ Wetenschapp. Notatie
  • ❷ Grafieken Tekenen
  • ❸ Verslagen Maken
  • ❷ Glaswerk
  • ❷ De Brander
  • ❷ Voedingsapparaat
  • ❸ De Spanningsmeter
  • ❷ De Stroommeter
  • ❸ De Multimeter

Licht & Beeld

  • ❷ Licht Zien
  • ❷ Voorwerpen Zien
  • ❷ Lichtbundels
  • ❷ Kleuren Licht
  • ❷ Voorwerpen met Kleur
  • ❸ Gekleurd Licht
  • ❸ Licht En Straling
  • ❷ Enkele Schaduw
  • ❷ Dubbele Schaduw
  • ❸ Zonsverduistering
  • ❸ Evenwijdig Licht
  • ❷ De Spiegelwet
  • ❷ Spiegelbeelden
  • ❸ Kijken Met Spiegels
  • ❸ Lichtbreking
  • ❸ Lenzen
  • ❸ Beeld Van Lenzen
  • ❸ Vergroting (N)
  • ❸ Oogafwijkingen

Beweging

  • ❷ Afstand (s)
  • ❷ Tijd (t)
  • ❷ Snelheid (v)
  • ❷ Snelheid (Formule)
  • ❷ v,t-Diagrammen
  • ❷ Soorten Beweging
  • ❸ s,t-Diagrammen
  • ❸ Reactietijd
  • ❸ Reactieafstand
  • ❸ Remweg
  • ❸ Stopafstand
  • ❸ Traagheid
  • ❹ Versnelling (a)

Krachten

  • z - Krachten tekenen
  • ❷ Kracht (F)
  • ❷ De Krachtmeter
  • ❷ Krachten Tekenen
  • ❷ Nettokracht
  • ❹ Kracht & Versnelling
  • ❸ Kopstaartmethode
  • ❹ Kracht Ontbinden
  • ❷ Massa Of Gewicht?
  • ❷ Zwaartekracht
  • ❷ Massamiddelpunt
  • ❸ Hefboomwet
  • ❸ Katrollen En Takels
  • ❹ Momentenwet
  • ❸ Oppervlakte (A)
  • ❸ Druk (p)

Geluid

  • ❷ Geluid Ontvangen
  • ❷ Geluidsbronnen
  • ❷ Geluid Kenmerken
  • ❷ Snaren
  • ❷ Een Trilling
  • ❸ Trillingstijd (T)
  • ❷ Frequentie (f)
  • ❸ Frequentie (Form.)
  • ❷ Frequentiebereik
  • ❷ Geluidssnelheid
  • ❸ Echo
  • ❷ Geluidssterkte
  • ❸ Amplitude
  • ❷ Geluidsoverlast
  • ❷ Gehoorschade
  • ❸ Elektrisch Geluid
  • ❸ Oscilloscoop

Materialen

  • ❷ stoffen en veiligheid
  • ❷ massa en volume
  • ❷ volume berekenen
  • ❷ dichtheid
  • ❷ drie fasen
  • ❷ temperatuur meten
  • ❷ kook- en smeltpunt
  • ❸ luchtdruk meten
  • ❸ absolute temperatuur
  • ❷ Het Molecuulmodel
  • ❷ Uitzetting
  • ❸ Soorten Materialen
  • ❸ Afval Scheiding
  • ❸ Zinken en Drijven

Elektriciteit

  • ❷ Spanning (U)
  • ❸ Wisselspanning
  • ❹ Spanning In Schakelingen
  • ❷ Geleiders En Isolatoren
  • ❷ De Stroomkring
  • ❷ Stroomsterkte (I)
  • ❷ Schakelingen Tekenen
  • ❷ Serie En Parallel
  • ❷ Stroom In Schakelingen
  • ❸ De Huisinstallatie
  • ❷ Kortsluiting
  • ❷ Overbelasting
  • ❷ Zekeringen
  • ❸ Dubbele Isolatie
  • ❸ De Aardlekschakelaar
  • ❷ Vermogen (P)
  • ❸ Vermogen (Formule)
  • ❷ Elektrische Energie
  • ❸ Elektr. Energie (Formule)
  • ❹ Capaciteit (C)

Schakelingen

  • ❸ Magneten
  • ❸ De Spoel
  • ❸ De Generator
  • ❷ Weerstand (R)
  • ❸ De Schuifweerstand
  • ❷ De Wet Van Ohm

Energie & Straling

  • ❸ Brandstoffen en Warmte
  • ❸ Warmtetransport
  • ❸ Warmte Isoleren
  • ❸ Rendement (η)
CSS Valid | XHTML Valid | Top
Copyright © JHB Pastoor 2022 All rights reserved.
i-NaSk