Voordat je dit artikel bestudeert, zorg ervoor dat je de volgende kennis beheerst.

• Licht Zien

• Je kunt een normaal tekenen bij een lichtstraal die gebroken moet worden.

• Je kunt vertellen in welke richting licht gebroken wordt als de hoek van het licht met het oppervlak gelijk is aan 90 graden.

• Je kunt uitleggen in welke richting licht gebroken wordt als het van lucht naar glas of water gaat.

• Je kunt uitleggen in welke richting licht ongeveer gebroken wordt als het van glas of water naar lucht gaat.

Licht beweegt langs rechte lijnen. Doorzichtige stoffen laten licht door. Maar als je een lichtstraal schuin op een doorzichtig voorwerp schijnt, gebeurt er iets aparts. Zet maar eens een rietje in een glas water. Dan zie je dit effect gelijk.

Het linker rietje lijkt gebroken. Dit komt omdat het licht niet gewoon rechtdoor gaat. Zodra het licht van de éne stof naar de andere gaat, verandert de richting van de lichtstraal. We noemen dit verschijnsel lichtbreking. De richting verandert niet als de hoek tussen het voorwerp en de lichtstraal precies 90 graden is. Maar als de hoek kleiner is, dan verandert de richting. Het effect van lichtbreking wordt veel gebruikt bij apparaten met lenzen. Lenzen vind je in veel apparaten bijvoorbeeld een vergrootglas, bril, microscoop, verrekijker, projector, beamer en in je oog.

Normaal
Op het punt waar de lichtstraal een andere stof in gaat tekenen we de normaal. Dit is een denkbeeldige lijn die loodrecht op het grensvlak staat. Dit is dezelfde normaal als bij de spiegelwet.

Richting van breking
In lucht beweegt licht sneller dan in bijvoorbeeld glas of water. Daardoor breekt het licht naar de normaal toe als het licht vanuit lucht naar glas of water gaat. Dit kun je vergelijken met een auto die van het asfalt op het gras rijdt. Eén wiel wordt eerder afgeremd dan het andere. Hierdoor zal de auto willen draaien.

Licht zal van de normaal af breken als licht van bijvoorbeeld glas of water naar lucht gaat. Ook hier kun je dit vergelijken met een auto. Alleen dit keer gaat de auto van het langzame gras naar het snellere asfalt. Eén wiel komt eerder op het snellere asfalt en zal sneller bewegen. De auto gaat hierdoor weer draaien.

Uit de vergelijking met de raceauto is ook goed te begrijpen dat er geen breking is als de hoek tussen lichtstraal en grensvlak 90 graden is. Beide wielen komen dan tegelijk op het nieuwe oppervlak en de auto zal niet willen draaien.

directe link

• lichtbreking
  Lichtstralen die van de éne stof overgaan in de andere, veranderen van richting. Dit verschijnsel noemen we lichtbreking.

Opgave 1
Noem vijf apparaten die gebruik maken van lenzen.

Opgave 2
Hieronder zie je een schematische tekening van een lichtstraal die van lucht het water in beweegt.
a) Welke van de vier lichtstralen in het water is goed?
b) Leg voor elk van de andere lichtstralen uit waarom ze niet goed zijn.

Opgave 3 (knipbladvraag)
Hieronder zie je een lichtstraal die van glas naar lucht beweegt.
a) Teken de normaal.
b) Schets hoe deze lichtstraal verder loopt.

Opgave 4 (knipbladvraag)
Hieronder zie je een tekening van een boogvisser.
a) Schets een lichtstraal die vanaf de vis naar het kijkpunt van de boogvisser loopt.
b) Leg uit of de boogvisser met zijn speer voor of achter de vis moet mikken om de vis te raken.

Opgave 5 (knipbladvraag)
Hiernaast zie je een aantal lichtstralen.
Elke lichtstraal gaat steeds van het éne materiaal naar het ander.
a) Teken voor elke lichtstraal de normaal.
b) Schets hoe elke lichtstraal verder loopt.

• Hoe Werkt Lichtbreking?

• Je kunt een normaal tekenen bij een lichtstraal die gebroken moet worden.
  Bij lichtbreking teken je een normaal net als bij het spiegel via de spiegelwet. Bij lichtbreking gaat de lichtstraal van de éne stof naar de andere. De normaal is een denkbeeldige lijn die loodrecht staat op het grensvlak tussen de twee stoffen.

• Je kunt vertellen in welke richting licht gebroken wordt als de hoek van het licht met het oppervlak gelijk is aan 90 graden.
  Als de hoek van het licht met het oppervlak gelijk is aan 90 graden, gaat het licht in precies dezelfde richting verder. Er vindt geen lichtbreking plaats.

• Je kunt uitleggen in welke richting licht gebroken wordt als het van lucht naar glas of water gaat.
  In lucht is het licht sneller dan in glas en water. Daardoor zal het licht gebroken worden in de richting van de normaal.
  Let op! Men kan precies berekenen hoeveel graden de richting zal veranderen, maar jij hoeft dat niet te kunnen. Het is voldoende te weten welke kant de lichtstraal op breekt.

• Je kunt uitleggen in welke richting licht ongeveer gebroken wordt als het van glas of water naar lucht gaat.
  In glas en water is het licht langzamer dan in lucht. Daardoor zal het licht weg van de normaal gebroken worden.
  Let op! Men kan precies berekenen hoeveel graden de richting zal veranderen, maar jij hoeft dat niet te kunnen.Het is voldoende te weten welke kant de lichtstraal op breekt.