Elektrische componenten kun je op verschillende manieren op elkaar aansluiten. Twee van deze manieren zijn 'in serie' en 'parallel'. Twee componenten in serie Je kunt componenten achter elkaar aan sluiten. We noemen dit: "in serie geschakeld". De elektrische deeltjes die door het eerste component gaan, moeten ook door het tweede component. De componenten zitten allebei in dezelfde stroomkring. Schakelaars, zekeringen en stroommeters moeten altijd in serie geschakeld worden. Twee componenten Parallel Je kunt componenten ook parallel schakelen. In de schakeling moet dan een vertakking zitten. De elektrische deeltjes hebben nu meerdere wegen die ze kunnen kiezen. De elektrische deeltjes die door het éne component gaan, gaan niet door het andere component. De componenten zitten elk in een andere stroomkring. Een spanningsmeter moet altijd parallel geschakeld worden. De functies van serie en parallel In een parallelschakeling zoals hieronder kun je apparaten wel apart aan een uit schakelen. Uitleg
Hieronder zie je een serieschakeling van twee lampjes, een batterij en een schakelaar. In een serie schakeling kun je apparaten niet apart aan en uit schakelen. Wanneer je schakelaar 1 aanzet en schakelaar 2 uitzet, zal de stroomkring voor beide lampjes onderbroken zijn. Er loopt dan geen stroom en de lampjes blijven uit.
Wanneer je schakelaar 1 aanzet en schakelaar 2 uitzet, zal de stroomkring alleen voor lampje B onderbroken zijn. Er loopt dan wel stroom door lampje A en die gaat dan branden.
We zetten de schakelaar in elke schakeling aan. In elke schakeling gaan er lampjes aan. Opdrachten
Opgave 1
Teken het schakelschema van twee lampjes die in serie aangesloten zijn op een batterij. Opgave 2
Teken het schakelschema van twee lampjes die parallel aangesloten zijn op een batterij.
Opgave 3
Hieronder zie je drie verschillende schakelingen.
a) Wat gebeurt er in schakeling a, met lampje 2 als je de schakelaar uitzet?
b) Wat gebeurt er in schakeling b, met lampje 2 als je de schakelaar uitzet?
c) Wat gebeurt er in schakeling c, met lampje 2 als je de schakelaar uitzet? Opgave 4
Hiernaast zie je zes schakelingen.
Geef voor elke schakeling aan hoeveel stroomkringen er in zitten.
Opgave 5
Geef van de schakelingen hiernaast steeds aan of de componenten 1 en 2 in serie of parallel zijn aangesloten.
Je kunt het verschil uitleggen tussen twee in serie aangesloten componenten en twee parallel aangesloten componenten. Je kunt uit het hoofd een schakelschema tekenen van twee lampjes die in serie aangesloten zijn en werken op één batterij. Je kunt uit het hoofd een schakelschema tekenen van twee lampjes die parallel aangesloten zijn en werken op één batterij. Je kunt in een schakelschema herkennen of twee componenten in serie of parallel zijn aangesloten.Samenvatting
Twee in serie aangesloten componenten hebben dezelfde stroomkring. De elektronen die door de éne component lopen, lopen ook door de andere. Wanneer twee componenten parallel zijn aangesloten, hebben ze twee verschillende stroomkringen. De elektronen die door de éne component lopen, lopen niet door de andere.
Kijk hiervoor in de schakeling of de componenten dezelfde stroomkring hebben. Als ze dezelfde stroomkring hebben staan de componenten in serie.
Een goede manier hiervoor is door te beginnen bij de pluspool van de spanningsbron en, met de stroom mee, te kijken of je een weg kunt vinden die door beide componenten loopt. Lukt dit staan ze in serie, lukt dit niet staan ze parallel.
