Voordat je dit artikel bestudeert, zorg ervoor dat je de volgende kennis beheerst.

• De Krachtmeter

• Je kunt in een tekening het aangrijpingspunt van een genoemde kracht aanwijzen.

• Je kunt met een krachtenschaal de lengte bepalen die hoort bij een gegeven kracht in newton .

• Je kunt in een afbeelding een genoemde kracht tekenen als een vector.

Om opgaven te kunnen maken, begrijpen en beantwoorden moeten we krachten zichtbaar maken. We doen dit vaak in tekeningen. Een kracht heeft niet alleen een waarde in newton , maar ook een richting. Daarom tekenen we een kracht als een pijl. We noemen zo'n pijl een vector (afbeelding 1). Een vector heeft drie eigenschappen. De lengte van de vector geeft de grootte van de kracht aan. De richting van de vector geeft de richting van de kracht aan. Het aangrijpingspunt geeft aan op welk punt de kracht precies werkt.

Krachtenschaal
Van een pijl kun je de lengte meten in bijvoorbeeld centimeters. Hiermee weet je nog niet hoe groot de kracht is. Daarvoor moet er een krachtenschaal bij.

Een krachtenschaal geeft de verhouding aan tussen de lengte van de pijl en de kracht die hij voorstelt. Het ≙ teken betekent 'komt overeen met'. In de afbeelding hierboven stelt elke centimeter 5 newton voor. Een pijl van 4 centimeter stelt dan 4 x 5 = 20 newton voor.

Aangrijpingspunt
Het aangrijpingspunt is de plek waar de kracht werkt. In de afbeelding hieronder zie je twee voorwerpen die een kracht op elkaar uitoefenen. In zo'n geval teken je het aangrijpingspunt in het midden van het gebied waar de twee voorwerpen elkaar raken. De hand van het mannetje raakt de kast. Je tekent het aangrijpingspunt in het midden van zijn hand.

directe link

• aangrijpingspunt
  De plek waar de kracht werkt. Bij zwaartekracht is dit het zwaartepunt, anders het midden van het grensvlak tussen twee voorwerpen.

• krachtenschaal
  Een verhouding tussen lengte van een vector en de grootte van de kracht in een tekening. Let op, elke tekening kan een andere krachtenschaal hebben.

• vector
  Pijl waarmee we een kracht tekenen. Zo'n pijl heeft een aangrijpingspunt , lengte en richting.

Opgave 1
Hieronder zie je een vector. Een vector heeft drie eigenschappen.
Geef de namen van de eigenschappen a,b en c.

Opgave 2
Vul in.
Krachten tekenen we met een ____________ . Die ziet eruit als een pijl. Het begin van de pijl noemen we het ______________ . Dit is de plek waar de kracht werkt. De lengte van de pijl stelt de hoeveelheid ______________ voor. Die kun je bepalen met een __________ .

Opgave 3  (knipblad)
Hieronder is een aantal vectoren getekend, elk met een krachtenschaal erbij. Bepaal hoe groot de kracht is van elke vector.

Opgave 5 (knipblad)
Hierondenr zie je een plaatje van een boogschieter.

Teken hierin vectoren van de volgende krachten.
a)  spierkracht, van hand op boog. (240 N)
b)  spankracht, van touw op bovenkant boog. (570 N)
c)  spierkracht, van hand op touw. (240 N)
d)  trekkracht, van onderkant boog op touw. (570 N)
e)  zwaartekracht, van aarde op man. (680 N)

Opgave 6 (knipblad)
Hieronder zie je een plaatje van een man met een kruiwagen.

Teken hierin de vectoren van de volgende krachten.
a) spierkracht, van linkerhand op handvat. (32 N)
b) spierkracht, van rechterhand op handvat. (32 N)
c) zwaartekracht, op het hout. (200 N)
d) duwkracht, van het wiel op de grond. (140 N)

Opgave 7 (knipblad)
Hieronder is een aantal vectoren getekend, elk met een kracht erbij. Bepaal de krachtenschaal bij elke vector.

Opgave 8 (knipblad)
Hiernaast zie je een plaatje van een mannetje dat gewichten heft.
In dit plaatje ga je de spierkracht tekenen die het mannetje zet op de gewichten die hij optilt.
Op elke gewicht zet hij een kracht van 100 N.
a) Zoek in het plaatje de krachtenschaal op.
    Bereken voor de lengte die elke vector moet krijgen en schrijf deze op.
b) Teken de aangrijpingspunten in het plaatje.
c) Teken nu de vectoren in de juiste richting en met de juiste lengte.
d) Zet bij de vectoren het juiste symbool.

Opgave 9 (knipblad)
Hiernaast zie je een plaatje van een meneer.
In dit plaatje ga je de volgende krachten tekenen.
- De spierkrachtkracht van 200 N die de meneer met zijn handen zet op de doos.
- Het gewicht van 600 N dat de meneer met zijn voeten op de grond zet.
- De zwaartekracht van 200 N die werkt op de doos.
a) Zoek in het plaatje de krachtenschaal op.
    Bereken voor elke kracht de lengte van de vector en schrijf ze op.
b) Teken voor elke kracht het aangrijpingspunt in het plaatje.
c) Teken nu voor elke kracht de vector in de juiste richting en met de juiste lengte.
d) Schrijf het juiste symbool bij de krachten die je hebt getekend.

Opgave 10 (knipblad)
Hiernaast zie je een plaatje van een uithangbord.
In dit plaatje ga je de volgende krachten tekenen.
- De zwaartekracht van 150 N op het bord.
- De spankracht van 75 N in het linker touw dat het bord omhoog houd.
- Het gewicht van 75 N dat het bord uitoefent op rechtertouw.
a) Zoek in het plaatje de krachtenschaal op.
    Bereken voor elke kracht de lengte van de vector en schrijf ze op.
b) Teken voor elke kracht het aangrijpingspunt in het plaatje.
c) Teken nu voor elke kracht de vector in de juiste richting en met de juiste lengte.
d) Schrijf het juiste symbool bij de krachten die je hebt getekend.

Opgave 11 (knipblad)
Hiernaast zie je een plaatje van een vrouw die fietst.
a) Teken in dit plaatje de volgende krachten
- De spierkracht van 100 N die de vrouw zet op de pedalen.
- De windkracht van 150 N die de vrouw naar achteren blaast.
- De kracht van 200 N die het wiel zet op de grond om vooruit te komen.
b) Benoem de vectoren die je hebt getekend.

Opgave 12 (knipblad)
Hiernaast zie je een plaatje van een bergbeklimmer.
a) Teken in dit plaatje de volgende krachten
- De zwaartekracht van 675 N op de man.
- De spierkracht van 330 N die de man met zijn linkervoet op de berg zet.
- De kracht van 525 N die de berg zet op de hand van de man.
b) Benoem de vectoren die je hebt getekend.

• Je kunt in een tekening het aangrijpingspunt van een genoemde kracht aanwijzen.
  Praktische vaardigheid: Het aangrijpingspunt zit bijna altijd in het midden van het grensvlak tussen twee voorwerpen . Alleen bij zwaartekracht ligt het aangrijpingspunt vaak in het midden van het voorwerp.

• Je kunt met een krachtenschaal de lengte bepalen die hoort bij een gegeven kracht in newton .
  Praktische vaardigheid: maak van de kracht en de lengte een verhoudingstabel . Zet daarin de verhouding en je gegeven. Reken vervolgens de gevraagde uit.

• Je kunt in een afbeelding een genoemde kracht tekenen als een vector.
  Praktische vaardigheid:
  1. Bepaal waar het aangrijpingspunt van de kracht zit.
  2. Bepaal de richting van de kracht .
  3. Zoek op of er bij je tekening een krachtenschaal wordt gegeven. Zo niet bedenk dan zelf een krachtenschaal . Zorg dat je getekende kracht niet te groot of te klein wordt.
  4. Bereken de lengte van de kracht die je gaat tekenen.
  5. Teken de kracht.